میلیون ها کودک و بزرگسال هستند که علایم بیش فعالی و نقص توجه در آن ها مشهود است. اکثر محققان بر این باورند که 8 درصد از کودکان علایم ADHD (نقص توجه و بیش فعالی) را نشان می دهند.
امروزه اکثر این کودکان تحت درمان دارویی قرار دارند و یا با روش های تطابقی سعی می شود مشکل آن ها کمتر شود برای مثال استفاده از رفتاردرمانی، تعیین محل مناسب برای نشستن در کلاس درس. اما متاسفانه این روش های نمی توانند دلایل اصلی این آسیب را برطرف کنند و کودک همچنان در توجه، تمرکز کردن و کنترل کردن خودشان مشکل خواهند داشت.
ممکن است سوال بسیاری از افراد این باشد که آیا می توان بدون دارو بیش فعالی را در کودکان و بزرگسالان کنترل کرد؟ در پاسخ به این سوال باید گفته بله بدون دارو می توان مشکلات را ریشه ای برطرف کرد.
بیش فعالی و نقص توجه با آسیب به یک منطقه ی خاص در مغز ایجاد نمی شود بلکه مواردی خیلی مختلفی در بروز آن نقش خواهد داشت. برای مثال بعضی کودکان نسبت به صدا، نور یا لامسه واکنش شدیدی از خود نشان می دهند که این می تواند باعث بی قراری زیاد کودک شود. دیگر کودکان ممکن است رفتاری کاملا متفاوت داشته باشند یعنی برای تحریک بیشتر سیستم عصبی به دنبال تحریکات بینایی، شنوایی یا حرکتی هستند، دائما از ارتفاع به پایین می پرند، می چرخند و از فعالیت زیاد خسته نمی شوند. گروهی دیگر از آن ها ممکن است نسبت به حواس مختلف بی اعتنا باشند و دیده ها، شنیده هاو حرکات برای آن ها بی اهمیت به نظر برسد، این زنجیره باعث می شود که کودک بی توجه و منفعل باشد.
در گروهی دیگر از کودکان ممکن است پدیده ای به اسم “گم شدن بین درختان” دیده شود. یعنی کودک در مشاهده کردن دقیق محیط دچار مشکل می شود.
مشکل در هماهنگی حرکتی، توالی و برنامه ریزی حرکات نیز می توانند از موارد دیگری باشند که نقص توجه را به دنبال دارند.
برای درمان مناسب ADHD(بیش فعالی و نقص توجه) و ADD(نقص توجه) باید تمام این موارد را کاملا بررسی کرد چرا که این مجموعه از مشکلات هسته ی اصلی برنامه ی درمانی را شکل می دهند که برای هر کودک به صورت اختصاصی تعریف خواهد شد. بنابراین درمان هر کودک با توجه به نوع آسیب های بررسی شده متفاوت است.
برنامه درمانی این کودکان ترکیبی از فعالیت و ورزش های فیزیکی و شناختی است. صرفا رفتن به کلاس شنا یا صرفا انجام بازی شطرنج و منج این مشکل را رفع نخواهد کرد. تمرینات مناسب این کودکان بسته به توانایی کودک به صورت سلسله مراتبی مشخص خواهد شد.
به دو صورت می توان در مورد ADHD اظهار نظر کرد:
مورد اول: می توان اینگونه فکر کرد که بیش فعالی و نقص توجه یک مشخصه از سیستم عصبی است. توجه می تواند کمتر یا بیشتر باشد. اگر توجه کمتر باشد باید از داروهایی مثل ریتالین استفاده کرد.
مورد دوم: اینکه بیش فعالی و نقص توجه یک فرایند چند علتی است که در طی فرایند یادگیری اتفاق می افتد. وقتی کودک در ابتدای تولد شروع به نگاه کردن به صورت و توجه کردن به صدای والدین می کند از توجه استفاده می کند. وقتی کودک به اسباب بازی مورد علاقه اش اشاره می کند و آن را از والدین درخواست می کند، فعالانه با اسباب بازی حل مساله انجام می دهد و روش های مختلف بازی را امتحان می کند از توجه استفاده می کند. وقتی در کلاس درس به صحبت های معلم گوش می دهد، دست خود را برای دادن جواب بالا می برد، وسایل مدرسه اش را فراموش نمی کند و تکالیف خودش را تکمیل می کند از توجه استفاده می کند.