تولد تا 3 ماهگی
- کودک صدای ما را می شناسد و هنگام گریه با شنیدن صدای ما آرام می شود.
- در صورت شنیدن صدای بلند با رفکلس استارتل(Startle Reflex) به صدای بلند پاسخ می دهد. به بیان ساده تر با شنیدن صدای بلند کودک از جا می پرد، دست و پا ها به صورت ناگهانی باز و کودک گریه می کند.
- با سر و صدا و شنیدن صداهای بلند از خواب بیدار می شود.
- نارضایتی و خوشحالی خودش را با صداسازی نشان می دهد. (خنده، قهقهه، ناله، های و هوی، گریه)
- وقتی با کودک صحبت می کنیم می خندد و صداسازی می کند.
- به صدای جغجغه واکنش نشان می دهد.
3 تا 6 ماهگی
- به صدای جدید توجه می کند و سر را به سمت منبع صدا می چرخواند.
- با شنیدن نه یا با تغییر تون صدای ما کودک واکنش نشان می دهد.
- از چغجغه و اسباب بازی هایی که صدا تولید می کنند لذت می برد.
- وقتی با کودک صحبت می کنیم با صداسازی به ما پاسخ می دهد.
- کودک شروع می کند به تولید صداهای تکراری مثل: با با، ها ها، آ آ، اوه اوه.
6 ماهگی تا 1 سالگی
- به اسم خودش، صدای زنگ و صحبت کردن ما حتی وقتی تون صدای ما کم باشد توجه می کند.
- اسم اشیاء آشنا را تشخیص می دهد مثلا: لیوان، شیشه، توپ.
- توانایی گفتن عبارت های ساده مثل بای بای.
- ببلینگ کردن (مَ مَ مَ، بَ بَ، دَ دَ).
- سعی می کند با ژست ها و حرکات مختلف با ما ارتباط برقرار کند.
- وقتی ما به چیزی نگاه می کنیم و در مورد آن صحبت می کنیم کودک به آن چیز نگاه می کند.(توجه مشترک)
- پاسخ به درخواست ها ساده (بیا پیش من).
- لذت بردن از بازی های ساده مثل دالی کردن.
- کودک حتی وقتی تنهاست و خودش با خودش بازی می کند صداهای مختلف را تولید می کند.
- کلمات و صداهای ساده را تقلید می کند. ممکن است از چند کلمه یا علامت به طور معناداری استفاده کند.
1 تا 1.5 سالگی
- کودک دستورات ساده را درک می کند. (توپ رو بذار توی سبد، بای بای کن، دست بزن)
- دستورات تک مرحله ای را اگر از اشاره و حالت بدن استفاده کنیم اجرا می کند.
- اگر برای کودک شعر یا قصه تعریف کنیم به آن گوش می دهد و لذت می برد.
- اگر سوالات ساده از کودک بپرسیم با تکان دادن سر پاسخ می دهد.
- اگر چیزی را درخواست کنیم برای آوردن آن به سمت شی مورد نظر حرکت می کند.
- لغات ساده را تقلید می کند.
- از کلمات ساده استفاده می کند و با گذشت هر ماه تعداد زیادی کلمه به واژگان کودک اضافه می شود.
1.5 تا 2 سالگی
- دستورات حرکتی مختلف را درک کرده و اجرا می کند. (بخواب، بشین، پاشو، بپر).
- به سوالات ساده می تواند با آره و نه پاسخ دهد. (گرسنه شدی؟ سیب خوردی؟ عروسکت رو میدی به من؟).
- اعضای بدن را تشخیص می دهد و اگر اسم اعضای بدن را بگوییم کودک به آن ها اشاره می کند.
- درک مناسبی از نه دارد. (دیگه بسه، دیگه نمیشه، کافیه).
- کودک تا 50 تا کلمه را استفاده می کند اما تلفظ ممکن است واضح نباشد.
- غذاها را با گفتن اسم غذا درخواست می کند.
- صداهای حیوانات را تقلید می کند.
- می تواند از دو یا سه کلمه در یک جلمه استفاده کند و با جمله ی کوتاه درخواست خود را بیان کند. (توپ بده، غذا بده، مامان بیاد)
- کودک شروع می کند به استفاه کردن از ضمایر. ( ماشین من)
2 تا 3 سالگی
- مفاهیمی که مربوط به ادراک فضایی هستند یا تشخیص می دهد. (رو، زیر، داخل)
- استفاده از ضمایر خیلی پیشرفته تر خواهد شد. ( مال من، مال تو، شما یا تو)
- از عبارت یا کلمات توصیفی استفاده می کند. (بزرگ، خوشحال)
- به سوالات ساده ی زیادی پاسخ می دهد.
- دستورات دو مرحله ای را درک و اجرا می کند. (کفش هاتو بردار بیا اینجا من بپوشم)
- از جملات سه و چهار قسمتی استفاده می کند.
- توانایی به کار بردن 100 کلمه یا بیشتر.
- کودک شروع می کند به استفاده از جمع. (لباس ها، مداد ها)
- از افعالی که داری زمان گذشته هستند استفاده می کند. ( افتاد، شکست، گریه کرد).
- تلفظ در حال بهتر شدن است اما همچنان ممکن است حروف آخر کلمات را جا بیندازد. صحبت های کودک ممکن است برای افراد غریبه مفهوم نباشد.
- می تواند برای پرسش از عطف استفاده کند. (توپ من؟؟)
3 تا 4 سالگی
- پاسخ مناسب به سوالاتی مثل : وقتی گرسنه باشی چیکار می کنی؟ وقتی مریض بشی چیکار می کنی؟
- می تواند اشیاء را بر اساس کاربرد و نوع طبقه بندی کند. (گروه بندی کردن لباس ها، غذاها، حیوانات)
- تشخیص رنگ ها را یاد می گیرد.
- از 300 تا 400 کلمه استفاده می کند.
- کاربرد اشیاء را بیان می کند. (با قاشق غذا می خوریم، با شونه موهامون رو شونه می کنیم)
- از کلام برای سرگرمی خودش استفاده می کند.
- شعر می خواند و ترانه ها را تکرار می کند.
- می تواند مزخرفات یا حرف های سرکاری ما را تشخیص دهد. (مثلا: کفش هات میگن منو نپوش، موهات چرا ابی شده)
- کودک به جای اینکه صرفا در مورد خصوصیات افراد و اشیاء پیرامون خود عباراتی را بیان کند می تواند ایده و احساسات خود را بیان کند.
- می تواند افعالی را برای توصیف زمان حال استفاده کند. ( داره راه میره، داره بازی می کنه)
- بیشتر حروف الفبا را به خوبی بیان می کند با این حال بعضی از حروف که تلفظ آن ها مشکل است و دیرتر توسعه پیدا می کنند همچنان تلفظ کردنشان سخت است. (مثلا: ر، چ، و)
- صحبت کردن کودک کاملا برای افراد غریبه مفهوم است.
4 تا 5 سالگی
- به سوال چرا پاسخ می دهد. چرا گریه کردی؟ چرا آب خوردی؟
- آیتم هایی که مربوط به یک گروه هستند را کنار هم لیست می کند. مثلا حیوانات، میوه ها، اعضای بدن و …
- سوالات پیچیده را درک می کند.
- نحوه انجام کار ها را شرح می دهد. ( مداد رو برداریم نقاشی بکشیم رنگ کنیم، دوچرخه سوار شیم بریم حیاط باز کنیم)
- تلفظ کردن لغات خیلی پیچده هنوز برای کودک مشکل و ممکن است دچار خطا در تلفظ شود.
5 سالگی
- کودک می تواند توالی های زمانی را تشخیص دهد. مثلا اول چکار کردیم، بعدش چیکار کردیم و در آخر… یا اول باید عکس ها رو قیچی کنیم بعد باید عکس ها رو بچسپونیم به دیوار.
- قافیه را تشخیص می دهد.
- با افراد مختلف وارد مکالمه می شود و این مکالمه را به صورت رفت و برگشتی ادامه می دهد.
- اشیاء را توصیف می کند.
- جملات کودک می تواند تا 8 واژه یا بیشتر را داشته باشد.
- از جملات ترکیبی و پیچیده استفاده می کند.
- از تخیل خود برای خلق داستان استفاده می کند.